Transit door het Panamakanaal

De kaart van het Panamakanaal

Yes, het is dan eindelijk zo ver, we gaan door het Panamakanaal met onze Ikinoo, een éénmalige ervaring waarvan we ten volle willen genieten, want wees nu eens eerlijk, welke zeiler kan zeggen; wij zijn met ons zeiljacht door het Panamakanaal gevaren. Maar voor het zo ver was, gingen daar de benodigde voorbereidingen aan vooraf.

Maar eerst even een stukje geschiedenis van het ontstaan van het Panamakanaal. Het kanaal is 81 km lang en verbind de Atlantische Oceaan met de Stille Oceaan en voert dwars door Panama. De Fransen begonnen in 1881 met de aanleg van het Panamakanaal onder leiding van Ferdinand de Lesseps. Deze was eerder verantwoordelijk geweest voor de aanleg van het Suezkanaal. Men wilde, overeenkomstig het Suezkanaal, een verbinding maken op zeeniveau, dus zonder sluizen. Bij de aanleg volgde men de route van het treinspoor die eerder, met heel veel moeite bij de aanleg, in 1850 was geopend.

De kapitein met zijn bemanningsleden

De Fransen ondervonden veel problemen bij de aanleg. Er moest veel meer grond verplaatst worden dan vooraf voorzien. Tevens speelde het weer hen niet in de kaart. Door zware regenval vonden er veel aardverschuivingen plaats. De Fransen stopten in 1889 met de aanleg doordat het bedrijf van Ferdinand de Lesseps failliet ging. Op dat moment hadden de werkzaamheden al meer dan 22.000 mensen het leven gekost, waarbij deze vooral stierven door ziektes zoals malaria en gele koorts. In 1903 hebben de Amerikanen het werk hervat, waarbij men, voordat men aan de werkzaamheden begon, eerst zo veel mogelijk muggen, die verantwoordelijk waren voor het overbrengen van de ziektes, heeft uitgeroeid. De Amerikanen kwamen daarnaast met het idee om het kanaal niet op zeeniveau aan te leggen, maar 27 meter hoger. Door dammen aan te leggen wist men een groot natuurlijk stuwmeer te creëren. Om dit lange stuwmeer te bereiken hebben ze zes sluizen gebouwd, waarvan er drie de schepen naar het niveau van 27 meter boven de zeespiegel brengen en drie die ze daarna weer naar zeeniveau brengen.

Diederik, bezig met de voorbereidingen voor de 1e sluis van de eerste dag

Op 15 augustus 1914 voer het Amerikaanse stoomschip Ancon als eerste schip door het kanaal. In de jaren daarna zijn er vele verbeteringen aangebracht, zoals een extra meer om de watervoorziening voor de sluizen te garanderen, 12 grotere sluizen omdat de zeeschepen steeds groter, tot in 2016 er opnieuw 6 nieuwe sluizen werden geopend zodat nu ook de grootste containerschepen door het Panamakanaal kunnen varen. Het Panamakanaal is voor Panama nu de grootste bron van inkomsten.

We zijn van Linton Bay Marina naar de Shelter Bay Marina gezeild. Dit is de jachthaven aan het begin van het Panamakanaal, die zich de laatste jaren heeft ontwikkeld tot de “place to be” om alles te regelen voor de transit door het Panamakanaal.

De Ikinoo aan het begin van de 

1e sluis

Waar een paar jaar geleden alles werd geregeld vanaf club Nautico en de ankerplek ”the Flats”, wordt nu alles geregeld vanaf Shelter Bay Marina. Ook de ankerplek heeft men verplaatst, deze ligt nu net buiten de Marina. Als wij de Marina binnen varen worden we opgewacht door de manager van de Marina, die zich voor deze gelegenheid heeft gekleed in een oranje shirt van het Nederlandse voetbalelftal en een wollen oranje Unox muts. Ook Wijnand en Marlies van de Ocean Goose staan ons op de steiger op te wachten, een gezellig weerzien dus. Twee dagen later maken we met deze manager en alle Nederlanders, die in de Marina liggen, een groepsfoto. Deze Marina heeft zich helemaal toegelegd op de transit door het Panamakanaal en om daarbij de zeilers hierbij zo veel mogelijk behulpzaam te zijn.

De mannen aan de kant hebben werplijnen met aan het einde het "aapje"

een verzwaarde bol met touw omwikkeld

Als voorbeeld; omdat Colon redelijk ver uit de buurt ligt en er geen openbaar vervoer is naar de Marina, heeft men zelf een shuttlebus in het leven geroepen. ’s-Morgens brengt deze bus het personeel van de stad naar de Marina om vervolgens met gasten terug te keren naar een groot winkelcentrum in Colon. Dit ritje doen ze ’s-morgens en ’s-middags. Aan het einde van de middag brengt het busje het personeel weer terug naar de stad. En dat alles is gratis voor alle mensen van de Marina, dus ook voor de gasten. Een enkele reis is toch al gauw een uurtje rijden.

Nadat de lijn is toegeworpen maakt Wijnand onze aanleglijn vast aan 

de werplijn, die daarna door de mannen op de kant wordt binnen gehaald

We zijn één keer met de taxi geweest, kosten $ 25,00. De dag na onze aankomst in de haven neem ik telefonisch contact op met de Pancanal organisatie om een afspraak te maken voor het bezoek van de Admeasurer, de man die alle papieren met je invult en die tevens vaststelt hoe lang je schip precies is. Zodra je namelijk langer bent dan 50 ft betaal je aanzienlijk meer voor de transit door het kanaal. Als ik bel, kunnen ze de gegevens van de Ikinoo niet vinden. Wat blijkt, wij hebben het formulier met de gegevens van de Ikinoo te vroeg verstuurd. Formulieren die ouder zijn dan drie maanden, die niet gebruikt zijn, gooien ze weg.

Met de werplijn in de hand volgen de mannen de Ikinoo de 

sluis in, waarna ze onze lijn binnenhalen en deze beleggen op 

de bolder

Dus vooraf het formulier 4405-I insturen is goed, echter niet te vroeg, 2 maanden voor de geplande datum is ruim voldoende. Een half uur nadat ik het formulier opnieuw per email heb opgestuurd, is de afspraak met de Admeasurer gepland voor de volgende ochtend om 10:00 uur. Op de steiger horen we tevens dat Tito, de man die in het verleden voor de lijnen en de autobanden zorgde, niet meer zo actief is. Nog dezelfde dag maken we kennis met Stanley Scott, die zichzelf komt voorstellen en zijn kaartje afgeeft. Bij navraag bij andere zeilers horen we dat Stanley de lijnen en de fenders zelf naar je boot komt brengen en dat hij ze ook, na de transit door het kanaal, bij de Balboa Yachtclub weer komt ophalen met een watertaxi.

De adviser en de stagiaire controleren de stuurboordlijn naar achteren

We besluiten met hem in zee te gaan zodra we een datum voor de transit door het kanaal hebben.  De dag nadat we ons gemeld hebben, is de Admeasurer bij ons aan boord. Alle papieren worden ingevuld en ondertekend en we krijgen een zeer uitgebreide toelichting op de procedures, en dat alles in onberispelijk Engels. We krijgen een kaart met daarop vermeld ons Ship Indentification Number. Dit nummer blijft altijd bestaan, zo ook het dossier van de Ikinoo. We kunnen nu dus op en neer door het Panamakanaal zonder dat de Admeasurer opnieuw aan boord behoeft te komen. Wat ons nu nog rest is het betalen van de transitkosten en de borg.

En dan is het zo ver, de eerste sluisdeur sluit zich achter ons, we zijn op 

weg naar de Pacific

Dit moet worden betaald bij de Citibank in Colon, totaal $ 1.875,00, die contant moet worden voldaan. Dit is overigens inclusief de borg, die je later weer krijgt teruggestort. ’s-Middags nemen we dus het shuttlebusje naar Colon, de chauffeur brengt mij zelfs tot de voordeur van de bank, wel zo veilig met zo veel contant geld op zak. Waar een aantal mensen mij verteld heeft dat de procedure hier veel tijd in beslag neemt, sta ik binnen 5 minuten weer op straat met een reçuutje als bewijs dat ik heb betaald. Ik hoop dat alles goed is gegaan. Ik laat mij door een taxi weer naar het winkelcentrum terugbrengen, waar ik weer op het shuttlebusje stap. N

Wijnand en Marlies bij de stuurboord voorlijn

och dezelfde avond bel ik met de “shedular” die de transit inplant. Helaas is de betaling niet ontvangen, men verwacht dat dit ook niet vroeger dan maandag zal plaatsvinden, dus we moeten nog even geduld hebben, voorlopig staan plant hij ons voor 2 februari. Als ik maandagmorgen opnieuw bel, krijg ik de bevestiging dat men het geld heeft ontvangen. Direct vraagt men of dat we ook eerder kunnen, er is namelijk op 1 februari om 15:30 uur nog plaatst. Hier gaan we graag op in. Nog geen vijf minuten later hang ik aan de telefoon met Stanley Scott om de fenders en de lijnen te regelen. Voor $ 100,00 huur je 6 fenders en 4 dikke lijnen, dat is inclusief het brengen en weer ophalen.

Op de voorgrond onze adviser met achter op de Ikinoo de stagiaire

Niet veel later hebben we ook onze vier line handlers geïnformeerd over de datum en het tijdstip. De resterende dagen zijn we bezig met vooral veel inkopen doen en nog wat klusjes.  Maar voordat wij er zelf doorgaan, ben ik zelf, samen met Diederik en Nicole van de Zwerver, eerst line handler bij de Ocean Goose die eerder dan wij door het Panamakanaal gaan. Een mooie oefening dus voordat we er zelf doorgaan. Om het verhaal van de transit niet twee keer te vertellen, vermelden we alleen de ervaring met onze eigen Ikinoo. Onze eerste transit dag door het Panamakanaal.

Als we in de laatste sluis naar boven 

liggen, wordt het al donker

Een dag eerder heeft Scott zes bolgenders en vier lange lijnen bij ons aan boord gebracht. De bolfenders heb ik direct opgehangen en voor de zekerheid onze eigen fenders op strategische plaatsen ertussen gehangen. De lijnen liggen verdeeld over het dek. Sonja heeft voor de warme maaltijd reeds nasi gemaakt, die in de bakken al in de koelkast staan. De koelkast zit trouwens boordevol. Daarnaast hebben we onder de kaartentafel een plastic teil geplaatst gevuld met ijsklonten voor het koelen van waterflesjes. Om 14:30 is iedereen aan boord en heeft zijn spullen opgeborgen bij de toegewezen slaapplaats. Wij laten de twee slaaphutten over aan onze gasten en slapen zelf op de bank of buiten. Zodra iedereen aan boord is, gooien we de lijnen los en varen naar de ankerplaats “the Flats”. Hier komt de loodsboot naartoe die onze adviser voor vandaag zal brengen. Om 15:45 komt onze adviser aan boord met tevens een stagiaire die praktische ervaring op komt doen. De stagiaire neemt in deze de leiding. Direct zetten we koers naar de sluizen. Hij vertelt ons dat we als pakketje van drie boten door de sluizen gaan, in het midden een grote catamaran, wij aan stuurboord daarvan en ander zeilschip aan bakboord.

Diederik druk doende binnenkant van zijn ogen te bestuderen

Vlak voor de sluizen ontmoeten we elkaar, de lijnen worden over en weer gegooid en stevig vastgemaakt. De catamaran in het midden zorgt voor de voortstuwing en het manoeuvreren. De beide buitenste boten verzorgen de lijnen naar de kant, zo hebben we dus twee lijnen, één voor en één achter, waar wij zorg voor moeten dragen. Zodra we de eerste sluis binnenvaren, wordt ons een “vuistje” toegeworpen. Dit is een dunne lijk met aan het einde een verzwaarde knoop. Aan deze lijn maak je je eigen lijn met geknoopt oog vast. De man bovenaan op de kant, loopt met de dunne lijn tot vlak bij de bolder waarop onze lijn wordt belegd. Dan haalt hij onze lijn naar zich toe en legt deze over de bolder heen. Nu is het onze taak om deze strak te trekken. We liggen direct achter een groot vrachtschip. Zodra we vastliggen worden de sluisdeuren gesloten en start het vullen van de sluis, dit gaat met veel turbulentie gepaard. We gaan in de sluis, binnen 8-12 minuten, negen meter omhoog, waarbij je continu de afmeerlijn moet binnenhalen zodat het pakketje van drie boten in het midden van de sluis blijft liggen. Eenmaal boven aangekomen, openen de sluisdeuren zich en varen we achter de vrachtvaarder als pakketje de volgende sluis binnen.

Op de achtergrond de adviser met op de voorgrond de stagiaire

Hier herhaalt zich de procedure, onze twee lijnen worden om de bolders gelegd en wij halen de lijnen weer binnen zodra we omhooggaan. In de laatste sluis gaat het bijna fout. Bij het uitvaren van de derde sluis geeft de vrachtvaarder iets te veel gas, waardoor de spanning op onze voorlijn te groot wordt en deze breekt. Door een snelle reactie van de schipper van de catamaran, die zijn bakboord motor direct in zijn vooruit zet, weten we schade te voorkomen.

Helemaal voorin de eerste sluis naar beneden

De lijn wordt met behulp van een nieuw toegeworpen vuistje opnieuw naar de kant gebracht en vastgemaakt op de bolder. Dat waren even drie spannende minuten. Als we boven zijn, zijn we 27 meter naar boven gegaan. Het is al donker als we koers zetten naar de mooring voor deze nacht. Eenmaal daar aangekomen en vastgemaakt, worden de adviser en de stagiaire door de loodsboot van boord gehaald. Tijd voor een biertje en een heerlijke blauwe hap. Zo hebben we met z’n zessen een gezellige avond. De volgende morgen zijn we op tijd uit de veren, de adviser kan om 07:00 uur aan boord komen. Maar eerst ontbijten we met z’n allen, zodat we met een goed gevulde maag aan deze dag kunnen beginnen.

Achter ons een klein pasagiersschip

Opnieuw wordt er een adviser en een stagiaire bij ons aan boord afgezet. We gooien de lijnen van de mooring los en gaan direct met 6,0 kn richting het vaarwater. Voorlopig moeten we op de motor varen. Iedereen maakt het zich zo bekwaam mogelijk, er wordt zo af en toe wat gegeten en gedronken. Als we bij de sluis aankomen is er enige verwarring, de catamaran en de andere zeilboot liggen al in de sluis, dus wij moeten wachten op een ander schip waarmee we door de sluis gaan. Binnen een uur verandert het scenario wel vijf keer. Uiteindelijk gaan wij als een pakketje van twee zeilboten als eerste de sluis in. Achter ons meert een passagiersschip af en daarachter weer een vrachtvaarder. Nu gaan we per sluis negen meter naar beneden. De procedure is hetzelfde, men gooit ons een vuistje toe waaraan wij onze afmeerlijn vastmaken. Zodra de lijn is belegd rond een bolder en iedereen goed vastligt, gaan de sluisdeuren dicht en laat men de sluis leeglopen. Dat gaat veel rustiger dan het stijgen, je moet nu alleen de lijn vieren zodat we als pakketje in het midden van de sluis blijven liggen. Na de eerste sluis moeten we nu 1 nm varen voordat we bij de tweede sluis zijn. Het passagiersschip is ons gepasseerd en ligt nu voor ons in de sluis. De vrachtvaarder ligt vlak achter ons, wat een imposante gewaarwording is. Zo nemen de tweede en de derde sluis. Als eenmaal de laatste sluisdeur opengaat zijn we op de Pacific. Yes, we zijn er doorheen, het Panamakanaal ligt achter ons, het wordt tijd om dat te vieren.

De vrachtvaarder komt wel heel dichtbij

Voor ons ligt de meest uitgestrekte plas water ter wereld, de Pacific. Maar als eerste varen we naaronze volgende ligplaats, de Balboa Yacht Club. Hier worden de adviser en zijn stagiaire weer van boord gehaald. Nadat we met z’n allen de champagne hebben opgedronken en nog wat andere drankjes en hapjes hebben genuttigd, wordt het helaas tijd om afscheid te nemen. Een afscheid vol emotie want we gaan Diederik en Nicole van de Zwerver vanaf nu niet meer zien. Zij gaan niet door het kanaal, maar keren via Cuba, de Bahama’s en de Azoren terug naar Europa. Samen met Wijnand en Marlies van de Ocean Goosen gaan we verder door de Pacific richting New Zeeland, waar we eind oktober willen aankomen.

Een collage van de eerste indrukken bij het invaren van de Pacific

Voor andere zeilers die van plan zijn om via het Panamakanaal naar de Pacific te gaan, hebben we hieronder de belangrijkste punten, emailadressen, namen en telefoonnummers vermeld. Dit alles staat in chronologische volgorde.

• Vul het formulier 4405-I van tevoren in en stuur dit per email op. Dit formulier kun je vinden op www.pancanal.com/eng/op/forms.html. Als je formulier hebt ingevuld kun je dit versturen naar OPTC-ARA@pancanal.com. Dit kun je 4-8 weken van tevoren doen. Zo sta je in ieder geval al in hun systeem vermeld met een richtdatum voor de transit.
• Bij aankomst van de haveningang van Colon moet je Christobal Signal Station oproepen op VHF 12. Meldt dat je op weg bent naar ankerplek “the Flats” of naar Shelter Bay Marina. Daarna kun je hier naartoe varen. Hier komt de “Admeasurer” aan boord en wordt je schip opgemeten.
• De Admeasurer meet het schip op voor het vaststellen van het tarief en geeft je veel informatie over de transit door het kanaal. Deze mensen spreken over het algemeen goed Engels. Om een afspraak te maken, kun je bellen met 507 443 2298. Vooraf moet je wel het formulier 4405-I ingestuurd hebben.
• Je moet tekenen voor het feit dat jouw boot ongeschikt is voor het passeren van het Panamakanaal maar dat je het toch wil doen. Dit is een formaliteit.
• Van de “Admeasurer” krijg je alle papieren waarmee je naar de Citibank moet om het verschuldigde bedrag contant te betalen. Voor zeiljachten onder de 50 ft was het tarief in 2019 $ 1.875. Deze hebben een speciaal loket voor de Panama betalingen. Pas als je hebt betaald word je in de agenda gezet. 
• Voor het vervoer kun je gebruik maken van de shuttlebus van de Marina. 
• Deze brengt je naar een winkelcentrum in Colon. Meestal brengt hij je ook naar de bank. Hij wacht hier niet, dus moet je een taxi terugnemen naar het winkelcentrum om met de shuttlebus weer terug te keren naar de Marina. Als je het busje mist kun je voor $ 25,00 een taxi vinden die je naar de Marina brengt.
• Nadat je boot is opgemeten bij “de Flats” of in Shelter Bay Marina, kun je een afspraak maken met Stanley Scott voor de benodigde lange lijnen en de bolfenders. Hij kan eventueel ook “linehandlers” regelen voor $ 85,00 per dag per persoon (tarief 2019). De huur van lijnen en fenders is $ 100,00. Daar worden ze ook voor gebracht en weer opgehaald.
  Naam              : Stanley Scott
  Email               : cotin3026@gmail.com
  Whatsapp       : 507 6523 3991 of 507 6897 7801 
• Als je betaald hebt kun je dezelfde avond nog bellen met de “schedular” om te horen op welke dag en hoe laat je staat ingepland. Niet eerder bellen als dat je hebt betaald. 
• Mocht je hulp nodig hebben, in het kantoor van de Marina is altijd iemand aanwezig die je wegwijs kan maken of die voor je belt met de juisten mensen. De service is hier uitstekend. 
• Zorg dat je op de dag van de transit ’s-morgens voor 09:00 uur nogmaals belt met de “schedular” om bevestigd te krijgen dat je afspraken doorgang vinden. Soms gaat er iets fout en word je een dag later opnieuw ingepland. De “schedular” kun je bellen op 507 272 4202. 
• Op de dag zelf kun je naar “the Flats” toe varen. Deze ankerplek is vlak bij de haven. Let op dat je alle groene tonnetjes aan stuurboord laat liggen voordat je stuurboord uit naar de ankerplek vaart. De tonnetjes schermen een ondiepte af die niet op de kaart staat. Wij waren een half uur voor de afgesproken tijd bij de ankerplak en zijn even blijven rondvaren totdat de adviser aan boord kwam.
• Voor de adviser en eventuele stagiaire moet er voldoende eten en drinken aan boord zijn. Vraag met regelmaat of dat ze iets willen, zelf vragen ze er niet om. Tevens moet er een werkend toilet met opslagtank aanwezig zijn en een schaduwrijk plekje waar hij of zij kunnen zitten. 
• Let op dat je eventuele zonnepanelen wegdraait of afschermt. Ze gooien namelijk een vuistje naar je toe. Als deze op een zonnepaneel land is de kans groot dat deze het niet meer doet. 
• Na het doorkruizen van het Panamakanaal kun je een mooring nemen bij Balboa Yacht Club. Hier worden de lijnen en de fenders weer opgehaald en gaan de adviser en de eventueel aanwezige stagiaire weer van boord. Voor de hulp bij het vinden van een vrije mooring, zeker als het donker is, kun je contact opnemen et de Yacht Club via kanaal VHF 06. Om de gratis watertaxi te bestellen die je naar de kant brengt kun je bellen met 507 314 0168. 
• Een 2e ankerplek is “Playita Flamengo”, de verzamelplaats voor overstekers met een eigen marifoonnetje. Let erop bij het ankeren dat het verval 5 meter kan zijn, neem dus voldoende water onder de kiel. 
• Koop in de San Blas reeds een Digicel telefoonkaart. Deze heb je hard nodig. Je kunt deze kopen in Nargana. 
• Om familie en vrienden mee te laten kijken bij het varen door de sluizen kun je de volgende link sturen: http://pancanal.com/eng/photo/camera-java.html. Let op, deze werkt niet altijd.