Palmeira op Ilha do Sal

Na een geweldig mooie overtocht vanaf La Palma naar Sal, zijn we de rest van de maand oktober op het eiland Sal gebleven. De eerste paar dagen moesten we vooral wennen aan de Afrikaanse cultuur en de wijze van leven. De mensen zelf zijn heel vriendelijk en vooral behulpzaam. Alles gaat voor ons gevoel echter in slow motion. Het begint al bij het inklaren. Zoals het in de Imray gids voor de Atlantic Islands staat beschreven werkt het niet meer. Er is geen havenmeester meer waar je je kunt melden. Je moet je vervoegen bij het politiebureau. 

Dit is de bakker die tevens gas verkoopt

Hier zit altijd één politieagent die niets doet dan alleen maar naar zijn beeldscherm kijken. Als antwoord op al de vragen die je stelt antwoord hij; kom later op de dag maar terug of als je geluk hebt noemt hij een tijdstip. Als je dan later op de dag terugkomt, veranderd het antwoord weer naar; kom morgen ochtend maar terug. Uiteindelijk lukt het ons na twee dagen om ons aangemeld te krijgen en worden onze bootpapieren en bewijs van verzekering ingenomen nadat het benodigde papierwerk is afgerond. Voor het stempel in je passpoort moet je echter een dag later weer terugkomen. Je raad het al, na vier dagen hebben wij het stempel in ons paspoort te pakken. Tot zo ver het inklaren. Op de dag van aankomst meldt zich een Kaapverdiër, genaamd D’Jay, zich met zijn bootje naast onze boot. Dit is de man die alles voor je kan regelen, diesel, water, rondreizen, het schoonmaken van de vuile was, taxiboot, etc.

Eén van de lokale kleine kruidenierswinkeltjes

Elke dag komt hij minimaal één keer langs om te vragen of dat hij iets voor je kan betekenen. Hij is een en al hoffelijkheid en dringt nooit aan. Voor de toekomstige bezoekers aan Sal, zijn telefoonnummer is 00238 9898115. Wij laten één keer de was door hem regelen, we hadden een flinke was opgespaard die twee dagen later schoon weer werd ingeleverd. De eerste dag bij aankomst begeleid hij je ook door het dorpje Palmeira om je laten zien waar je water kan halen, je brood kunt kopen en je de dagelijkse boodschappen kunt doen. Tevens wijst hij je de diverse restaurantjes aan. Wel is het zo dat bij de meeste plekken het wel een familielid of een vriend of vriendin betreft, maar dat maakt ons niets uit. Zo eindigden wij samen met Trees en Kees van de Rebel, die donderdagmorgen waren aangekomen, aan het einde van de dag op het terras aan de haven met een heerlijk lekker koel biertje. Vrijdags besluiten we met z’n vieren met de taxi naar het plaatsje Espargos te gaan. Deze plaats is veel groter dan Palmeira, er wonen circa 25.000 mensen. Espargos is ten opzichte van Palmeira een welvarende stad waar je veel goede woningen, winkels, restaurantjes en banken aantreft. Het openbaarvervoer er naar toe is hier goed geregeld, echter verwacht geen bus, men rijdt hier met bestelbusjes die dienst doen als taxi. Je steekt langs de straatkant van de hoofdweg door het dorp je hand op en er stopt er één waar je in kunt stappen. Vanaf Palmeira is maar één taxirit mogelijk, dus een verkeerde taxi namen gaat niet. Als je aan het eindpunt  bent stap je uit en betaal je de chauffeur. Wij betaalden per persoon 50 Escudo’s of 50 Eurocent per enkele reis. Dat is overigens wel leuk op de Kaapverdië, je kunt gerust met Euro’s betalen. In Espargos konden we een telefoonkaart kopen zodat we vanaf dat moment kunnen internetten, dat was snel en makkelijk geregeld. Al lopende kwamen we een Kaapverdiër tegen die Nederlands sprak en die eigenaar was van een kruidenierswinkel en een restaurant. Hij bleek 30 jaar in België te hebben gewoond en gewerkt. Nu pendelde hij tussen zijn familie in België en zijn familie op Sal. Gezien de grootte van het pand welke in het geheel zijn eigendom was, met op de begane grond een supermarkt, daarboven drie woonlagen met op de bovenste verdieping tevens een restaurant, en de grootte van zijn auto, behoorde hij hier bij de meer welgestelde mensen. Hij bood ons een lift aan zodat wij zijn winkel konden bekijken en eventueel boodschappen konden doen. Tot onze verbazing had deze winkel veel Europese en Nederlandse dingen, zoals pindakaas, Zaanse mayonaise, plakjes kaas, stukken Old Amsterdammer, etc. De rugzak werd dus volgeladen met allemaal lekkere dingen waaronder natuurlijk twee potten pindakaas.

Het blauwe oog, echter te vroeg om deze kleur te zien

Om een goede indruk van het eiland te krijgen, hebben we met D’Jay afgesproken dat hij ons een dag  lang het eiland laat zien. Op de bewuste dag zou de terreinwagen met chauffeur om 09:00 uur klaar staan bij de haven, dat duurde iets langer. Om 09:30 waren we onderweg. Van te voren hadden we afgesproken wat we minimaal wilde zien, voor de rest lieten we het aan D’Jay over. Hier hebben we geen spijt van gehad, hij heeft ons het gehele eiland laten zien waarbij hij zelf als gids optrad. Als eerste bezochten we het “blauwe oog”. Dit is een natuurfenomeen, waarbij door de lichtval op het water, door een gat in de rotsen, het water staalblauw wordt. Helaas is dat alleen zichtbaar op een bepaald tijdstip van de dag. Hiervoor moesten wij te lang wachten, dus zijn we verder gereden zonder het blauwe oog te hebben gezien. Wel hebben we een leuke foto van ons vieren gemaakt.

De fata morgana op Sal

Tijdens de volgende stop, bij een klein souvenirwinkeltje, midden op een grote open vlakte, liet hij ons een fata morgana zien. Heel indrukwekkend als je dit nooit eerder hebt gezien. Al rondlopend zagen we, bij naderen bestudering van een struik, een prachtige grote spin. Zijn rug leek wel een beetje op een ananas. Om ons niet alleen de mooie dingen van het eiland te laten zien, waren de drie volgende tussenstops gewijd aan de keerzijde van de medaille.

Een mooie grote spin, zo groot zie je ze in Nederland niet

Er is op Sal, ondanks de welvaart die het toerisme met zich meebrengen, helaas nog veel armoede. Dit wordt mede veroorzaakt door de politieke keuzes die de overheid maakt. Daarnaast ook het gegeven dat er geen structuur is en er geen organisaties zijn die voorzien in de basisbehoeften zoals woningen, water, eten en scholing.

De oude boeren bij elkaar omringt door geiten, kippen, eenden,
 kalkoenen, een enkele koe en honden

Er zijn wel wat Europese projecten die er voor gezorgd hebben dat er goede woningen zijn gekomen. Echter de huur van deze woningen is door een groot deel van de bevolking niet te betalen. De eerste stop betrof een boerderij die in het verleden veel planten voor tuinen en voedsel produceerde. Doordat het klimaat de laatste 20 jaar sterk is veranderd, het is steeds droger geworden op Sal, zijn de opbrengst sterk terug gelopen waardoor de boeren er een armoeding bestaan aan overhouden. De mensen zijn nu oud en leven op de rand van een de maatschappij. Men heeft wel een eigen waterput waar voorheen met een windmolen het water mee naar boven werd gebracht. Deze is ondertussen versleten en vervangen door een dieselpomp waar men zeer zuinig op is. Om de dieselpomp te kunnen starten moet men wel eerst 15 meter afdalen langs een gammele trap. De volgende stop betrof een klein schooltje met 80 kleine kinderen in verschillende leeftijdscategorieën, waaronder baby’s. Hier worden de kinderen ondergebracht van arme ouders die in het zuiden van het eiland werken in de luxe resorts.

De grootste lol als ze samen met ons op de foto mogen

Hier is armoe troef en men is voor het eten van de kinderen afhankelijk van de bijdragen van de toeristen. De aanwezige volwassenen zijn allemaal vrijwilligers, waarvan er één een beetje Engels spreekt en de rondleiding doet. Het maken van foto's is hier niet toegestaan. Een honderd meter verder troffen we een tweede schooltje aan waar ook echt les werd gegeven aan kinderen van verschillende leeftijdscategorieën. Dit schooltje is enige jaren geleden opgezet door een Duitse dame die hier op vakantie was. Het zag er dan ook beter uit dan het eerste schooltje. Nu staan er tafels, stoeltjes, banken en men heeft schriftjes en schrijfgerei. De kinderen krijgen hier tevens één goede voedzame maaltijd per dag. Maar ook hier is men deels afhankelijk van de giften van toeristen die langs komen. Ter voorkoming van het verdwijnen van geld vraagt men je hier je donatie te vermelden op een lijst. In het laatste schooltje wilde de kinderen zelf graag met ons op de foto. Met toestemming van een leerkracht mocht dit dan voor deze keer. Na het nemen van de foto's wil elk kind graag even zien hoe ze er op de foto opstaan. Hieronder enige foto’s voor een impressie van de keerzijde van het eiland.

Links onder is het eerste schooltje, rechts boven één van de woningen, de rest is opgenomen bij de boerderij

De volgende stop betrof een krater waarin zich een zoutmeer bevindt. Hier wordt al vele tientallen jaren zout gewonnen, zowel wit als roze zout. Nadat je entreegeld hebt betaald loop je via een tunnel door de bergwand van de krater om de krater zelf te betreden.

De tunnel met uitzicht op de zoutvelden

De bodem van deze krater ligt onder de zeespiegel, zodat men met een eenvoudige pomp het water in de krater kan laten lopen. In het verleden werd het zout via een kabelbaan naar de vissershaven aan de zee getransporteerd, zodat het vanaf daar verder vervoerd kon worden. Zowel de kabelbaan als de haven is nu in onbruik geraakt omdat het zout heden ten dage met vrachtwagens vervoerd wordt naar de haven van Palmeira. Men heeft wat neveninkomsten uit een daar gebouwd restaurant en van het feit dat een deel van de krater nu gevuld blijft met water zodat je een bad kunt nemen.

Het water is 27 keer zo zout als normaal zeewater.

Lekker dobberen in de zoute gelei

Zo blijf je dus drijven en kun je rustig in het water gaan zitten. Hier hebben we wel lol gehad, mede omdat zwemmen helemaal niet zo eenvoudig is als je zo hoog op het water ligt. Na afloop zijn er, direct naast het restaurant, douches met zoet water zodat je het zout van je lichaam kunt spoelen. Zoals te verwachten moet je ook hiervoor betalen. Heerlijk om dit eens mee te maken, dit hadden we echt niet willen missen. Na een kleinen tussenstop in de hiervoor vermelde vissershaven, waar nog steeds vis aan wal wordt gebracht, werden we naar een punt van het eiland gebracht waar zich veel kleine haaien bevinden, in dit geval citroen haaien. Ze zwemmen in ondiep water tussen en langs je benen, een prachtig gezicht.

Voor ons de eerste keer dat wij tussen de haaien in staan, echt kikken

Als laatste tussenstop zijn we nog even naar het strand van Santa Maria gereden. Hierbij kom je langs diverse grote hotels en resorts. Er zijn resorts bij waar meer dan 3.000 toeristen vertoeven. Hier komen nagenoeg alle toeristen naar toe.

Het eiland Sal met Espargos in het midden

Na afloop van de tour hebben we gezamenlijk heerlijk gegeten in ons restaurantje nabij de haven in Palmeira. Zo lopen de dagen in elkaar over en komen we op het moment dat we weer gaan vertrekken naar Boavista. 
De laatste avond tijdens een biertje en wat eten met de Rebel en de Zwerver, komen er allemaal mooie, soms sterke, verhalen naar boven over al die belangrijke leermomenten die alle zeilers meemaken. Morgen gaan we gezamenlijk anker op en vertrekken we voor een dag zeilen naar het eiland Boavista naar het plaatsje Sal Rei, het meest oostelijke eiland van deze archipel.